System Opomiarowania Budynków Publicznych - oszczędność kosztów i lepsze zarządzanie
W Liki opracowaliśmy system kompleksowego opomiarowania budynków publicznych, który pozwala w czasie rzeczywistym monitorować zużycie energii elektrycznej, ciepła, wody oraz warunki środowiskowe wewnątrz i na zewnątrz pomieszczeń. Nasze rozwiązanie nie jest teorią – zostało wdrożone w łódzkich szkołach, gdzie jest źródłem wiedzy pozwalającej inaczej spojrzeć na efektywność energetyczną, wykorzystanie odnawialnych źródeł energii i komfort codziennej pracy uczniów oraz nauczycieli.
Dzięki opomiarowaniu szkoły i instytucje publiczne mogą nie tylko redukować koszty, ale przede wszystkim tworzyć lepsze warunki do nauki i pracy.
Projekt pilotażowy
W Łodzi uruchomiliśmy pilotażowy system opomiarowania dwóch szkół podstawowych. Cel był prosty: sprawdzić, jak dzięki danym można lepiej zarządzać energią i poprawiać warunki nauki. Do projektu wybrano dwie placówki o różnych profilach – jedną sprzed modernizacji i drugą po pełnej termomodernizacji, wyposażoną dodatkowo w instalację fotowoltaiczną. Dzięki temu możliwe było nie tylko porównanie efektów inwestycji, ale też wskazanie kolejnych kierunków optymalizacji.
System został tak zaprojektowany, aby rejestrować zużycie wszystkich mediów – energii elektrycznej, ciepła i wody – oraz monitorować jakość powietrza w pomieszczeniach i na zewnątrz. Czujniki zainstalowane w klasach mierzyły m.in. poziom dwutlenku węgla, wilgotność i temperaturę, dając nauczycielom, dyrekcji i miastu możliwość reagowania na bieżąco w celu zapewnienia wysokiej jakości powietrza. Równolegle zbierane były dane z liczników ciepła, energii i wody, co pozwalało zobaczyć dokładny obraz funkcjonowania budynków w czasie rzeczywistym.
Już pierwsze miesiące pilotażu pokazały, jak duża jest wartość takiego podejścia. W budynku po modernizacji zużycie ciepła spadło o ponad połowę w porównaniu do szkoły sprzed termomodernizacji. Fotowoltaika produkowała znacznie więcej energii, niż placówka potrzebowała na bieżące potrzeby – co otworzyło szansę na zagospodarowanie nadwyżek do dalszego ograniczenia kosztów ogrzewania pomieszczeń i wody ciepłej. System pomiarowy pozwolił też wskazać miejsca, w których pojawiały się mikrowycieki wody – zbyt małe, by wychwycić je w standardowych rozliczeniach, ale generujące dodatkowe koszty w dłuższym okresie.
Najbardziej odczuwalne dla użytkowników okazały się jednak dane o jakości powietrza. W styczniu 2025 Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w opublikowało raport informujący o poziomie dwutlenku węgla w klasach. NCBR informował, że stężenie dwutlenku węgla w większości polskich szkół zbliża się do poziomów, które w dłuższej perspektywie wpływają negatywnie na koncentrację i komfort nauki. Dla Miasta Łodzi zdrowie i efektywność nauki najmłodszych mieszkańców są kluczowe. Dlatego projekt pomiarowania objął też monitorowanie poziomu CO2 w klasach. Dzięki czujnikom z wyświetlaczami nauczyciele mogli reagować od razu, np. wietrząc sale podczas przerw. W dłuższej perspektywie to sygnał dla dyrektorów i samorządów, że inwestycje w wentylację i systemy filtracji powietrza są równie ważne jak te w efektywność energetyczną.
Projekt pilotażowy potwierdził więc, że opomiarowanie nie tylko dokumentuje efekty modernizacji, ale przede wszystkim daje wiedzę potrzebną do tego, by szkoły mogły działać jeszcze lepiej – oszczędniej, zdrowiej i bardziej świadomie.
Co pokazują pomiary?
System opomiarowania budynków publicznych został zaprojektowany tak, aby pokazywać pełny obraz funkcjonowania obiektu – od zużycia mediów, przez komfort użytkowników, aż po efektywność wykorzystania energii odnawialnej.
Energia elektryczna
Liczniki pozwalają monitorować bieżące zużycie prądu, ale także analizować strukturę poboru w funkcji czasu. Dzięki temu możliwe jest np. wychwytywanie niepotrzebnych szczytów zużycia, kontrolowanie energii biernej czy wybór najlepszej oferty dynamicznej dopasowanej do faktycznego profilu pracy budynku.
Ciepło
Dokładne pomiary zużycia ciepła wskazują, jak efektywnie działa instalacja grzewcza oraz jak budynek zachowuje się w różnych warunkach pogodowych. Pozwala to zarówno ocenić skuteczność przeprowadzonych modernizacji, jak i na bieżąco wychwytywać potencjalne straty czy nieoptymalne ustawienia.
Woda
Opomiarowanie zużycia wody wspiera nie tylko oszczędności, ale także bezpieczeństwo obiektu. System umożliwia szybkie wychwycenie mikrowycieków czy nieszczelności, które w tradycyjnym modelu rozliczeń mogłyby pozostać niezauważone przez długi czas.
Jakość powietrza
Czujniki mierzą kluczowe parametry: poziom dwutlenku węgla, temperaturę, wilgotność i stężenie pyłów zawieszonych (PM10, PM2.5). Dane te pokazują, w jakich warunkach przebywają użytkownicy budynku i pozwalają reagować, gdy komfort lub koncentracja mogłyby się pogarszać. W dłuższej perspektywie to podstawa do podejmowania decyzji o modernizacjach i inwestycjach w systemy wentylacyjne czy filtracyjne.
Energia odnawialna
System zbiera także informacje z instalacji fotowoltaicznych i innych źródeł OZE. Dzięki temu można na bieżąco analizować bilans energii – ile obiekt zużywa, ile produkuje i jak efektywnie wykorzystywane są nadwyżki. To realna podstawa do decyzji o lokalnym przekierowaniu energii czy magazynowaniu jej na później np. w postaci podgrzanej ciepłej wody.
Całość działa w ramach jednego środowiska – dane są gromadzone i prezentowane w formie intuicyjnych paneli i raportów. Administratorzy i zarządcy nie dostają „suchych liczb”, lecz praktyczne narzędzie, które wskazuje, gdzie kryje się potencjał dalszej optymalizacji i jak podnosić jakość funkcjonowania budynku.
Dzięki wsparciu naszych najlepszych konsultantów zespoły zarządzające infrastrukturą i energią w administracji publicznej dostają profesjonalne wsparcie przy interpretacji danych oraz rekomendacje działań i sprawdzonych praktyk opartych o wiedzę z kolekcjonowanych danych.
Dlaczego warto wdrożyć opomiarowanie
Opomiarowanie budynków administracji publicznej nie jest jedynie technicznym dodatkiem. To fundament, który pozwala zarządzać obiektami świadomie – w oparciu o fakty i dane, a nie intuicję czy szacunkowe wyliczenia.
Dzięki systemowi możliwe jest:
- Lepsze wykorzystanie energii – zarówno tej kupowanej z sieci, jak i tej produkowanej lokalnie, np. z instalacji fotowoltaicznych. Dane w czasie rzeczywistym pozwalają minimalizować straty, wybierać najkorzystniejsze taryfy oraz ograniczać koszty związane z energią bierną.
- Kontrola nad kosztami mediów – bieżące monitorowanie prądu, ciepła i wody daje pełną przejrzystość rozliczeń i eliminuje niespodziewane wzrosty rachunków.
- Poprawa komfortu użytkowników – dane o jakości powietrza umożliwiają szybkie reagowanie w sytuacjach, gdy warunki mogłyby obniżać koncentrację i komfort pracy. W dłuższej perspektywie to także wiedza potrzebna do podejmowania decyzji o modernizacjach wentylacji czy filtracji.
- Bezpieczeństwo i ciągłość działania – system potrafi wychwycić nieprawidłowości, które w klasycznym modelu pozostają niewidoczne – takie jak mikrowycieki wody czy zbyt wysoki poziom energii biernej.
Opomiarowanie to więc nie tylko oszczędności, ale też realna poprawa jakości funkcjonowania budynków publicznych. To narzędzie, które wspiera samorządy i administratorów w codziennym zarządzaniu, a jednocześnie tworzy warunki sprzyjające zdrowiu i efektywności osób korzystających z obiektów.
Koszty wdrożenia i utrzymania
Wdrożenie systemu opomiarowania to inwestycja, która szybko zaczyna się zwracać. Koszt obejmuje nie tylko samą instalację urządzeń pomiarowych, ale także integrację wszystkich źródeł danych w jednym środowisku, dostęp do paneli analitycznych oraz przygotowanie obiektu do dalszej optymalizacji. Dzięki temu zarządca otrzymuje kompletny zestaw narzędzi – od monitorowania zużycia mediów, po raporty ułatwiające podejmowanie decyzji.
Utrzymanie systemu to z kolei stały dostęp do wsparcia, aktualizacji oraz analizy danych w czasie rzeczywistym. Koszt roczny obejmuje obsługę techniczną, serwis czujników oraz zapewnienie ciągłości działania systemu. W praktyce to niewielki wydatek w porównaniu do oszczędności, jakie pojawiają się dzięki lepszemu zarządzaniu energią, wodą i ciepłem.
Podsumowując:
- Koszt wdrożenia: od 25 000 zł netto (w zależności od skali obiektu)
- Koszt rocznego utrzymania: 6 000 zł netto
Podsumowanie
Opomiarowanie budynków administracji publicznej to krok, który otwiera drogę do realnych oszczędności, świadomego zarządzania mediami i poprawy warunków pracy czy nauki. To narzędzie, które już zostało wdrożone w praktyce – i które pokazało, że dane zebrane w czasie rzeczywistym mogą stać się fundamentem lepszego funkcjonowania instytucji publicznych.
Rezultaty dotychczasowych projektów potwierdzają, że inwestycja w system pomiarowy to nie tylko redukcja kosztów energii i wody, ale także poprawa jakości powietrza i komfortu osób korzystających z obiektu. To rozwiązanie, które wspiera samorządy i administratorów w tworzeniu przestrzeni oszczędnych, nowoczesnych i zdrowych.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej lub sprawdzić, jak taki system mógłby działać w Twoim budynku – zapraszamy do kontaktu.
